نوشتاری از: حجة الاسلام سید جواد حسینی

بارها در دعاى کمیل این جملات را زمزمه کرده ایم: اللّهم اغفرلى الذّنوب الّتى تهتک العصم، اللّهم اغفر لى الذّنوب الّتى تنزل النقم، اللّهم اغفرلى الذنوب الّتى تغیّر النّعم، اللّهم اغفرلى الذّنوب الّتى تحبس الدّعاء، اللّهم اغفرلى الذّنوب الّتى تنزل البلاء؛(1) خدایا بیامرز گناهانى را که پرده هاى عصمت را مى درد(و آبروى انسان را مى برد) خدایا بیامرز گناهانى را که بدبختى ها را فرو مى ریزد. خدایا ببخش گناهانى را که نعمت ها را تغییر مى دهد، خدایا ببخش گناهانى را که دعاى انسان را (از اجابت) حبس مى کند (و باز مى دارد) و خدایا ببخش گناهانى را که بلاها را نازل مى کند.

بارها و بارها این پرسش هم براى خود ما مطرح بوده و هم مردم و جوانان پرسیده اند که چه گناهانى است که گرفتارى و بدبختى را در پى دارد؟ کدام گناهان است که نعمت هاى انسان را تغییر و باعث سلب نعمت ها مى شود؟ چه گناهانى است که مانع استجابت دعاهاى انسانها مى شود؟ و چه گناهانى باعث نزول بلاهایى چون سیل و زلزله و خشکسالى و...مى شود؟ سربسته هم جواب داده ایم که برخى گناهان عامل این بیچارگى ها است. ولى جواب قانع کننده دادن نیاز به مطالعه آثار تمامى گناهان دارد، تا یکى یکى استخراج نشود که چه گناهانى مانع استجابت دعا مى شود، و کدام گناه بلاها را نازل مى کند... به روایتى از سید ساجدان زین عابدان، على بن الحسین(ع) بر خوردم که یکجا به همه این پرسشها پاسخ داده بود، و بر آن شدم که آن را در اختیار خوانندگان عزیز نیز قرار دهم...

الف: گناهانى که نعمت ها را تغییر مى دهد

خداوند آنچه از نعمت ها در زمین و اسمان است براى بهره بردارى انسان آفریده است: هو الّذى خلق لکم ما فى الارض جمیعاً؛(2) او خدایى است که آنچه در زمین است همه را براى شما (انسان ها) آفریده.) و گاه نعمتهاى ویژه را نیز به انسان عنایت مى کند. ولى گاه این نعمت ها را از انسان مى گیرد نه بخاطر این که نعوذباللّه خزانه الهى تمام شده باشد، که تمام شدنى نیست، و نه بخاطر بخل و امثال آن که ذات پاک او از هر عیب و نقصى مبرّا مى باشد. بلکه گناهى و یا گناهانى از انسان صادر مى شود که نعمت ها را از انسان مى گیرد و یا تغییر مى دهد، حال باید دید که کدام گناهان است که نعمت ها را تغییر مى دهد و یا از انسان مى گیرد.

محمد بن على بن الحسین از احمد بن الحسن تا مى رسد به ابى خالد کابلى و او مى گوید: سمعت زین العابدین على بن الحسین(ع) یقول: الذّنوب الّتى تغیّر النّعم:از امام زین العابدین شنیدم که همیشه مى فرمود:گناهانى که نعمتها را تغییر مى دهد (چهار تا است که) عبارت باشد از:

1 ظلم و ستم کردن به مردم

البغى على النّاس؛ ظلم و ستم کردن بر مردم(نعمت ها را تغییر مى دهد) لذا حکومت و سلطنت با کفر پیشگى دوام مى آورد ولى با ظلم و ستم پیشگى دوام نخواهد آورد.(3) خصوصاً ظلم در حق افرادى که پناهى جز خداوند ندارد به سرعت برق، آه مظلوم مى گیرد و نعمت را تغییر مى دهد.(4)

2 ترک عادت نیک

الزّوال عن العادة فى الخیر؛ از دست دادن عادت به کار خیر و نیک گاه انسان عادت هاى خوبى دارد، مانند خرج دادن براى امام حسین(ع)، کمک به فقرا، عادت به خواندن قرآن و دعا و نماز شب، ترک این عادات نیک که به راحتى به دست نیامده نعمت ها را از انسان مى گیرد و یا تغییر مى دهد.

3 ترک اختیار معروف

و اصطناع المعروف؛ از دست دادن اختیار عمل معروف (و شناخته شده نزد عقل و شرع) ممکن است مراد ترک عادت اختیار معروف و عمل شناخته شده در نزد عقل و شرع باشد، شاید مقصود این است که امر به معروف نکند و خود بدان عمل ننماید.

4 کفران نعمت

و کفران النّعم؛ کفران نعمت نمودن. خداوند نعمتهاى بیشمارى به ما داده است از نعمت بعثت و امامت گرفته تا نعمت هاى عادى و معمولى همچون سلامتى، عقل، انواع خوردنى ها و پوشیدنى ها. کفران این نعمت ها نیز تغییر نعمت و یا زوال آن را به دنبال خواهد داشت.

5 شکر نعمت نکردن

و ترک الشّکر؛ ترک شکر (نعمت).

برترین شکر آن است که انسان نعمت را در مسیر خودش به کار ببرد،(5) و ترک آن به این است که در غیر مسیر صحیح استفاده کند، مثلاً جوانى را در مسیر گناه و فساد، مال را در مسیر حرام و لهو و لعب و..به کار برد.

در ادامه حضرت سجاد به آیه قرآن استناد نموده: قال اللّه تعالى انّ اللّه لایغیّر ما بقومٍ حتّى یغیّروا ما بانفسهم؛ (6) خداوند نعمتهاى خود را تغییر نمى دهد مگر آنکه مردم (بر اثر اعمال و رفتار و اندیشه ناسالم) در خود تغییر بوجود آورند.(7)

مضمون اینست: خداوند هر نعمتى را که بر قومى ارزانى بدارد، آن نعمت را از آنها نمى گیرد مگر وقتى که آن مردم خودشان را از قابلیت بیندازند یعنى مگر اینکه آن مردم خودشان به دست خودشان بخواهند آن نعمت را ذایل کنند. این مطلب اساساً یک اصل اساسى در قرآن مجید است.(10)

پی نوشت ها:
1. مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمى، ص 102،دعاى کمیل.
2. سوره بقره، آیه 29.
3. ر.ک: نهج البلاغه، خطبه 224.
4. اصول کافى، کلینى، بیروت دارالصعب و التعارف، ج 2، ص 331، ح 5.
5. ر.ک: راغب اصفهانى، المفردات، تهران، دفتر نشرالکتاب، 1404، ص 265.
6. سوره رعد، آیه 11.
7. وسائل الشیعه، شیخ محمد حر عاملى، بیروت داراحیاء التراث العربى، بى تا، 20 جلدى، ج 11، ص 519، ح 8.
8. سوره رعد، آیه 11.
9. سوره انفال، آیه 53.
10. امامت و رهبرى، مرتضى مطهرى، قم، صدرا، سوم، 1362، ص 133.

ادامه دارد، ان شاء الله ........

اگه مطلب براتون مفید بود ،

جهت خشنودی و تعجیل ظهور  بقیة الله الاعظم روحی و ارواح العالمین له الفداء صلواتی نثار کنید.

تاریخ درج در بلاگفا: 1388.08.18 ساعت 22:30